Οι κορυφαίες απειλές του γάμου και πώς τις ξεπέρασαν πολλά ζευγάρια και απέτρεψαν το διαζύγιο

Από τους Christian Heim και Caroline Heim

για το Institute for Family Studies

Η συζυγική απιστία, οι ψυχικές ασθένειες και οι οικονομικές δυσκολίες οδηγούν στο τέλος πολλούς γάμους. Ωστόσο πολλά ζευγάρια καταφέρνουν να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες και κρατούν το γάμο τους. Πώς αυτοί οι σύζυγοι στέκονται ενωμένοι, ενώ άλλοι καταρρέουν; Η μελέτη μας ρίχνει φως σε αυτά τα ερωτήματα και υπογραμμίζει μια σημαντική αρχή που διατηρεί τις σχέσεις μας δυνατές και  ανθεκτικές.

Οι κύριοι λόγοι διαζυγίου

Οι κύριοι λόγοι διαζυγίου περιλαμβάνουν την έλλειψη αφοσίωσης και φροντίδας, μια εξωσυζυγική σχέση, υπερβολικές συγκρούσεις, οικονομική πίεση, κατάχρηση ουσιών και βία κατά ενός συντρόφου. Ωστόσο, παρά το ότι είναι πολλά τα ζευγάρια  που αντιμετωπίζουν περισσότερα ή λιγότερα από αυτά τα ζητήματα στη διάρκεια του γάμου τους, αρκετά καταφέρνουν να τα αντιμετωπίσουν. Ως ψυχίατρος, έχω δει (ο Christian) ζευγάρια να βρίσκουν ξανά σημεία επαφής, αφού την στερήθηκαν προσωρινά, να γίνονται πιο δυνατά μετά από μια εξωσυζυγική σχέση ή μια συζυγική σύγκρουση και να ανακάμπτουν μετά από μια οικονομική καταστροφή. Πώς όμως; Η απάντηση μπορεί να αναζητηθεί στη νέα μας μελέτη.

Τί δήλωσαν τα ζευγάρια;

Ρωτήσαμε 180 ζευγάρια με ανθεκτικό γάμο, που χρονολογούνταν πάνω από 40 έτη, από 42 χώρες, σχετικά με τους κυρίους στρεσογόνους παράγοντες που απείλησαν να καταστρέψουν το γάμο τους. Ρωτήσαμε επίσης πώς ξεπέρασαν αυτούς τους στρεσογόνους παράγοντες και κατάφεραν να μείνουν μαζί. Διαπιστώσαμε πως ο αγώνας τους έκρυβε μία ισχυρή μέθοδο, έναν συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο αυτά τα ζευγάρια αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες.

Οι μεγαλύτερες απειλές για τους γάμους τους ήταν : θάνατος ή ασθένεια ενός παιδιού, συζυγική απιστία και ψυχική ασθένεια του ενός συζύγου.

Οι 9 Στρεσογόνοι παράγοντες που απείλησαν (αλλά δεν διέλυσαν) τους γάμους

(Μετάφραση: Θάνατος ή σοβαρή ασθένεια παιδιού,  Απιστία,  Χρόνια ψυχική νόσος συζύγου, Προβλήματα με πεθερικά, Παρατεταμένη απουσία, Εργασιακά προβλήματα, Προβλήματα γονεϊκότητας, Σοβαρά προβλήματα υγείας ή ατύχημα ενός συζύγου, Οικονομικά προβλήματα )

Πολλά από αυτά τα προβλήματα αναφέρονται ως οι βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν σε ένα διαζύγιο. Το σημαντικό ερώτημα είναι πώς τους αντιμετώπισαν τα ανθεκτικά ζευγάρια της μελέτης μας. Η απάντηση απεικονίζεται στο παρακάτω σχήμα.

Μηχανισμοί αντιμετώπισης των δυσκολιών εκ μέρους των ζευγαριών

                                       Σε ποσοστά επί του συνόλου

Καλή επικοινωνία, Προσέγγιση του άλλου, Διατήρηση της ενότητας, Προτεραιότητα στη σχέση, Θυσία ατομικών επιθυμιών, Δέσμευση εκ νέου, Αναζήτηση θεραπείας, Θρησκευτική πίστη, Σεβασμός στη δυσκολία, Βίαιες αντιδράσεις -με αντικείμενα, πόρτες που χτύπησαν-, Τα είπαν «έξω από τα δόντια», Συγχώρεση, Συμφωνία για προσωρινή απομάκρυνση, Προτεραιότητα στις ανάγκες των παιδιών, Χορός, Υποβάθμιση του προβλήματος, Υπομονή)
Στρατηγική

Πώς αντιμετώπισαν τις δυσκολίες τα σταθερά ζευγάρια;         

Οι πέντε κορυφαίοι μηχανισμοί αντιμετώπισης ήταν: Η επιδίωξη καλύτερης επικοινωνίας, να πλησιάσουν πιο κοντά ως ζευγάρι, να επιμείνουν να είναι μαζί, να δώσουν προτεραιότητα στη σχέση τους και να θυσιάζουν τις ατομικές επιθυμίες - όλοι μηχανισμοί που συνέκλιναν στην "μαζί", την από κοινού αντιμετώπιση. Όταν εκδηλώνονταν τα προβλήματα, αυτοί οι σύζυγοι έγερναν προς τα μέσα, προς τη σχέση τους, αντί να επιδιώκουν ατομικές προσεγγίσεις στα προβλήματα. «Μαζί» εφάρμοσαν το 70% όλων των μηχανισμών αντιμετώπισης που αναφέρθηκαν, και συνολικά το 83% «έγειραν προς τα μέσα» ως τον πρωταρχικό μηχανισμό της από κοινού αντιμετώπισης. Ένα άλλο 11,6% θα μπορούσε να θεωρηθεί πως χρησιμοποίησε και «μαζί» και μεμονωμένους μηχανισμούς και μόνο το 5,4% (3 από τους 17) παρουσίασαν συμπεριφορές όπως το να χτυπούν τις πόρτες, να συμφωνούν σε ένα προσωρινό χωρισμό ή να είναι απλά υπομονετικοί—που σίγουρα δεν ήταν «μαζί», μηχανισμοί αντιμετώπισης.

Η μελέτη επίσης εξέτασε τον τρόπο που η χημική ουσία του εγκεφάλου ωκυτοκίνη, η οποία απελευθερώνεται στα συναισθήματα αγάπης και συντροφικότητας, ξεκινά έναν βιολογικό καταρράκτη στον εγκέφαλο και μας κάνει σωματικά και ψυχικά πιο ανθεκτικούς.

Ποια είναι λοιπόν η κύρια οδηγία για τα προβληματικά ζευγάρια;

Το κύριο μήνυμα είναι ότι τα ζευγάρια που αναπτύσσουν προσεγγίσεις «μαζί», από κοινού, αντί για «ατομικές» προσεγγίσεις, τα πάνε πολύ καλύτερα όταν βρεθούν αντιμέτωπα με το άγχος. Η κλίση προς τα μέσα, προς τη σχέση τους, φαίνεται να ενισχύει την υποκείμενη συνοχή του ζευγαριού - την προσκόλλησή του - απελευθερώνοντας περισσότερη ωκυτοκίνη η οποία κάνει το κάθε άτομο πιο ανθεκτικό στη δυσκολία. Οι μεμονωμένες προσεγγίσεις, από όσο δείχνουν τα πράγματα, δεν ενισχύουν την επιζητούμενη ενότητα.

Όλες οι μακροχρόνιες σχέσεις βιώνουν άγχος. Η μελέτη μας υποστηρίζει την θέση ότι «το άγχος που σε μία σχέση μπορεί να αντιμετωπίζεται σωστά, μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο μια άλλη» και ότι οι στρεσογόνοι παράγοντες, όσο ανεπιθύμητοι κι αν είναι, «μπορούν να φέρουν τα ζευγάρια πιο κοντά» εάν αντιμετωπιστούν με το σωστό τρόπο. Τι κάνει τη διαφορά; Η κοινή προσέγγιση που περιλαμβάνει την κλίση των συζύγων προς τα μέσα, προς τη σχέση.

Το να αντιμετωπίζουν οι σύζυγοι μαζί το άγχος και να νιώθουν κατόπιν περισσότερο τη συντροφικότητα, γίνεται ένας βρόχος θετικής ανατροφοδότησης: Ξεπερνούν τις αντιξοότητες μαζί, νιώθουν ότι ανήκουν περισσότερο στο «μαζί», αυξάνεται η δική τους ανθεκτικότητα, ξεπερνούν περισσότερες αντιξοότητες μαζί, νιώθουν ότι ανήκουν ακόμη περισσότερο στο γάμο τους και ούτω καθεξής. Μαζί, δυναμώνει ο ένας τον άλλον. Και αυτό οδηγεί σε μακροχρόνιες σχέσεις.⁽¹⁾

Προϋπόθεση η αυτοθυσία

Η ανάπτυξη μιας κοινής προσέγγισης, ωστόσο, συνεπάγεται αυτοθυσία, έναν όρο που έχει λίγη πέραση σήμερα. Η αυτοθυσία σημαίνει να καλλιεργείς τη σχέση πάνω από τον εαυτό και να δίνεις προτεραιότητα στην παραμονή μαζί με τον άλλο. Αυτή η αυτοθυσία, κατά την γνώμη μας, είναι που βοήθησε αυτά τα ζευγάρια να επιλέξουν τους κοινούς, «μαζί», και όχι τους μεμονωμένους μηχανισμούς αντιμετώπισης. Η αυτοθυσία ενεργοποιεί τις προσωπικές ικανότητες φροντίδας και μας κάνει ικανούς να εκπληρώσουμε τις ανάγκες ενός/μίας συζύγου, να τον/την προστατέψουμε και να βοηθήσουμε στην πρόοδό του, καθώς και στη δική μας. Μετά από λίγο, όταν η αυτοθυσία μας γίνεται ευχαρίστως, το αίσθημα της θυσίας μειώνεται.

Συμπέρασμα:

Η μελέτη μας δείχνει τί πρέπει να γίνει σωστά σε μια σχέση για να επιτύχει και όχι τί πρέπει να αποφευχθεί. Υποδηλώνει ότι η προσωπική θυσία σε μια σχέση ανταμείβει τελικά αυτόν που την κάνει, καθώς οδηγεί σε μια μακροβιότερη, ισχυρότερη, σχέση προσφέρει ατομική ολοκλήρωση, προσωπική ανάπτυξη και αντοχές στο γάμο. Υποδηλώνει τέλος ότι η διδασκαλία της χριστιανικής μας πίστης περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο μια πανανθρώπινη αλήθεια: «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν». ⁽²⁾

Ο Christian Heim είναι κλινικός ψυχίατρος και λέκτορας στο University of Queensland. Η Caroline Heim είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Queensland University of Technology στην Australia.

Παραπομπές:

1. See Falconier, M. K., Jackson, J. B., Hilpert, P., & Bodenmann, G. (2015). Dyadic coping and relationship satisfaction: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 42, 28–46. Hazan, C., & Shaver, P. R. (1994). Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychological Inquiry, 5(1), 1–22. Skerrett, K. (2015). Resilience in couples: A view of the landscape. In Skerrett, K., & Fergus, K. (Eds.), Couple resilience emerging perspectives (1st ed.; pp. 3–22).
2. Πράξ. 20,35.

 

Πηγή: ifstudies.org