Η ψυχική υγεία των εφήβων βρίσκεται στο επίκεντρο μιας αυξανόμενης ανησυχίας παγκοσμίως, καθώς νέα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν τη βαθιά επίδραση που ασκούν τα κοινωνικά δίκτυα, όπως το TikTok και το Instagram, στην αυτοεκτίμηση, τον ύπνο και τη συναισθηματική ισορροπία των νέων.
Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές στους εφήβους αυξήθηκαν κατά 25% την τελευταία τριετία, με την υπερβολική χρήση των social media να συνδέεται άμεσα με την αύξηση των περιστατικών.
Ο ρόλος των αλγορίθμων στην ενίσχυση της ανασφάλειας
Οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων “μαγνητίζουν” την προσοχή των νέων μέσα από συνεχή ροή περιεχομένου που συνδέεται με πρότυπα ομορφιάς, συγκρίσεις και “τέλεια” ζωές.
Έρευνα του Πανεπιστημίου του Cambridge αποκάλυψε ότι οι έφηβες ηλικίας 14-16 ετών είναι οι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της πλατφόρμας TikTok, ενώ στα αγόρια παρατηρείται αύξηση των αισθημάτων απομόνωσης και θυμού.
Η χρήση των φίλτρων, οι ακραίες δίαιτες, αλλά και η διαρκής ανάγκη για διαδικτυακή επιβεβαίωση, συμβάλλουν στην εμφάνιση διαταραχών εικόνας σώματος και προβλημάτων ύπνου.
Πολιτική πίεση στην Ευρώπη για ρύθμιση των κοινωνικών δικτύων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει νέους κανονισμούς για τον περιορισμό των αλγορίθμων που προωθούν επιβλαβές περιεχόμενο σε ανήλικους, μετά από σειρά περιστατικών αυτοτραυματισμού που συνδέθηκαν με το Instagram και το TikTok.
Η Επίτροπος Υγείας της Ε.Ε., Στέλλα Κυριακίδη, δήλωσε πρόσφατα ότι “η προστασία της ψυχικής υγείας των νέων είναι προτεραιότητα δημόσιας πολιτικής και όχι απλώς θέμα γονικής ευθύνης”.
Πολλές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, ήδη προχωρούν σε νομοθετικές παρεμβάσεις για περιορισμό του χρόνου χρήσης και επιβολή ηλικιακών φίλτρων στις πλατφόρμες.
Οι ψυχολόγοι μιλούν για “ψηφιακή εξάρτηση”
Στην Ελλάδα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το φαινόμενο έχει λάβει διαστάσεις ψηφιακού εθισμού.
Η παιδοψυχίατρος Ελένη Χαραλάμπους εξηγεί ότι “πολλά παιδιά χάνουν τον ύπνο τους, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στο σχολείο και βιώνουν συνεχές άγχος αποσύνδεσης”.
Η ίδια επισημαίνει ότι η εκπαίδευση γονέων και η ενημέρωση στα σχολεία για υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου είναι τα δύο βασικά “όπλα” πρόληψης.
Η απάντηση βρίσκεται στην εκπαίδευση και την ισορροπία
Οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι ο πλήρης αποκλεισμός των social media δεν είναι ρεαλιστικός. Αντίθετα, προτείνουν την εκμάθηση “ψηφιακής παιδείας” ήδη από το δημοτικό, ώστε τα παιδιά να μάθουν να αναγνωρίζουν την παραπληροφόρηση, να διαχειρίζονται τον χρόνο οθόνης και να καλλιεργούν δεξιότητες συναισθηματικής ανθεκτικότητας.
Η ενίσχυση των δημόσιων προγραμμάτων ψυχικής υγείας για νέους και η συνεργασία σχολείων με ψυχολόγους αποτελούν πλέον προτεραιότητες για πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Η κρίση ψυχικής υγείας στους νέους δεν είναι απλώς ζήτημα τεχνολογίας, αλλά κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο που απαιτεί συντονισμένη δράση από πολιτεία, σχολεία, οικογένειες και ίδιους τους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Καθώς το TikTok και το Instagram συνεχίζουν να αποτελούν βασικά κανάλια κοινωνικής αλληλεπίδρασης, το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να αποκοπούν οι νέοι από αυτά — αλλά πώς θα τα χρησιμοποιούν χωρίς να χάνουν τον έλεγχο της ψυχικής τους ισορροπίας.
Πηγή: healthpharma.gr